Lirica

Las poesias e versiuns poeticas da Peider Lansel èn cuntegnidas en il tom 1 da las «Ouvras da Peider Lansel» tgiradas dad Andri Peer (1966). Divers manuscrits e tiposcrits da poesias sa chattan en la biblioteca da la Fundaziun de Planta Samedan ed en la chasa privata a Sent.

manuscrit

Peider Lansel legia Fideltà.
(Cun l'amiaivla permissiun dal Phonogrammarchiv da l'Universitad da Turitg, www.phonogrammarchiv.uzh.ch)


Fideltà (1939)

Be scha’l poet rest’a sai svess fidel,
po l’emoziun sflurir in poesia
ed as transmetter cun la simpatia,
uond’invisibla, d’ün uman a tschel.

Ed amo sto vantüra cumpagnar
seis vers a lur destin, malsgür davaira.
Il cour ingio quels vegnan a’s posar
nu das-ch’esser da marmel, ni da tschaira,

mo cour vivaint e ferm, cour chi pustüt
seis ideal sco poppa d'ögl perchüra
e poesia tegn’in salv sco früt
chi pür lönch davo clet plan sieu madüra.

 

Tamangur (1923)

Aintasom S-charl (ingio sun rafüdats
tuots oters gods) sün spuonda vers daman,
schi varsaquants veidrischems dschembers stan
da vegldüm i strasoras s-charplinats.
Tröp sco l’ingual nu’s chatta plü ninglur,
ultim avanz d’ün god, dit: «Tamangur.»

Da plü bodun quel sgüra cuvernet
costas e spis cha bluots uossa vezain;
millieras d’ans passettan i scumbain
ch’ardênn sajettas e cha naiv terret,
ha tantüna la vita gnü vendschur
i verdagià trasoura Tamangur.

Mo cur umbras l’uman gnit be sdrüand
sainza ningün pissêr sün il davo,
schi lavinas e boudas s’fettan pro.
L’ajer dvantet vi’e plü crü, fintant
nu madürênn plü’ls bös-chs las puschas lur
i daspö quai al main jet Tamangur.

As dostand fin l’ultim, in davo man
ils dschembers ün ad ün, sco schlass sudats
chi sül champ da battaglia sun crodats,
per terra vi’smarscheschan plan a plan. –
Id ajüd chi nu vain bainbod – Dalur! –
svanirà fina’l nom da Tamangur.

Al veider god, chi pac a pac gnit sdrüt
sumeglia zuond eir nos linguach prüvà,
chi dal vast territori d’üna jà
in usché strets cunfins uoss’es ardüt.
Scha’ls Rumanschs nu fan tuots il dovair lur,
jaraj’a man cun el, sco Tamangur.

Co invlüdessans, ch’el da seculs nan
savet noss vegls da redscher i guidar?
Jerta ch’adüna tgnettan adachar,
varguogna bain! sch’la dessans our da man.
Tgnain vi dal nos, sco’ls oters vi dal lur
e’ns algordain la fin da Tamangur.

Be nö’dar loc! – Ningün nu podrà tour
a la schlatta rumanscha ‘l dret plü ferm,
chi’d es quel: da mantgnair dadaint seis term
uoss’id adüna, seis linguach dal cour –
Rumantschs dat pro! - spendrai tras voss'amur

nos linguach da la mort da Tamangur.

 

Sül cunfin (1887)

Qua pro l’extrem cunfin, sün l’ur dal god
ingio’l stradun vers estra terra s’volva,
darcheu am ferm – sco schi füss massa bod
da tour cumgià, il cour nun as resolva.

Cun ils ögls cregns, eu stun sald’a’t guardar,
o val, chi posast quaida suot la glüna!
L’imagna tia vögl in mai gravar,
cha sün meis ir ell’am cumpagn’adüna.

Hoz, in laschand a tai, eu lasch eir qua
part da mai svess, da ma vantür’interna –
e’l cour, da tschunker tants liams sforzà,
porta cun sai increschantüm eterna.

Eir sch’ünsacura poss ün di lontan
darcheu tuornar, in taschantand ma brama;
las nouvas spranzas chi m’attiraran
vers tai, ma val, o amuraivla mamma,

nu’m pon mâ render quai cha hoz d’intuorn
resainta’l cour sco spranza sia plü chara,
ed aint il chalsch d’algrezcha dal retuorn
quist algord crodarà sco larm’amara.

 

 

Partenza (1909)

Daman eu part! – Daman, cur cha’l sulai
darcheu sco uoss’at sclerirà, o val,
sun eu fingià sur munts. Cumpagn fatal,
l’increschantüm viadi fa cun mai.

No’ns vain inclets. – Tü sast quai ch’eu manai,
suprem’amur dal cour, pajais natal!
Ed hoz ch’eu part, schi brich cun ün banal
pled dad adieu poss tour cumgià da tai.

Sa pasch otischma sport m’ha l’orizont
da ta pizza, cha l’infinit sublima –
üna pasch chi nun ha nöglia d’uman.

Cun quella tuorn darcheu davent i’l muond,
e meis silenzi plü co pleds exprima:
Grazcha, ma val! – Adieu!... Eu part daman.

 

 

Tuornand in Toscana (1912)

Che lung viadi! – Pür il tren cun prescha
curriva srantunand tras la s-chürdüm
(sainza fin es la not, cur vigilescha
e nu’s cupida mâ l’increschantüm).

Cur chi’s fet di, glüschiva sün la dretta,
ultim salüd, ün falch refless dal mar –
nandvart, bainbod davo, lur siluetta
las muntagnas d’Carrara vzet dozar.

O munts da marmel – eir passand in früda,
alch d’nossa pizza spordscha vos aspet;
bricha voss grischs olivs, mo l’ot’e nüda
grippa dals cuolmens, alba sco vadret.

Pizza d’la patria! O, voss’algordanza
cuffort am spordsch’insembel a turmaint,
ch’increschantüm, unid’a lontananza,
san as tendscher d’ün blau ourdvart riaint.